Ubundlobongela Kukuziphatha okunokuthi kubekho kwiimeko ezahlukeneyo ebomini kwaye kubonakala ngeendlela ezahlukeneyo. Ukusuka kwimbono yengqondo kunye nebhayoloji, inezizathu ezininzi kunye nezinto eziyibangelayo. Ukuqonda indlela uphuhliso lwe Ubundlongondlongo Kubalulekile kuzo zombini ukuthintela eyakho ulawulo.
Yintoni ubundlongondlongo?
Ubundlongondlongo yindlela yokuziphatha ejolise ekwenzakalisa omnye umntu okanye kuye. Inokubonakaliswa ngokuhlaselwa ngokwasemzimbeni, ngamazwi, ngokwasengqondweni okanye ngokuphathwa kakubi ngokweemvakalelo. Nangona isoloko ijongwa njengophawu olubi, kwezinye iimeko isebenza ngokuguquguqukayo ekusindeni nasekukhuseleni komntu ngamnye.
Iintlobo zobundlobongela
- Ubundlobongela bezixhobo: Isetyenziswa ngenjongo yokufumana into ethile, njengaxa umntwana ebetha enye ukuze athabathe into yokudlala.
- Ubundlobongela obunobutshaba: Ibangelwa ngumsindo okanye imeko yeemvakalelo eguqukileyo kwaye eyona njongo yayo kukwenzakalisa.
- Ubundlobongela obungenasiphelo: Kubandakanya ukuxhathisa ukusebenzisana, ukukhohlisa okanye izimo zengqondo zokungenzi nto.
Izinto ezichaphazela ubundlongondlongo
Izinto zebhayoloji
Ukusuka kwimbono yebhayoloji, i Ubundlongondlongo Ineziseko ekusebenzeni kwengqondo kunye nokulingana kwee-neurotransmitters.
- IHypothalamus: Ukuvuselela kwayo kunokuxhokonxa iimpendulo ezinobundlobongela.
- Amygdala: Inxulumene nembono yengozi kunye nempendulo yethuku yohlaselo okanye yokuzikhusela.
- ISerotonin: Amanqanaba aphantsi ale neurotransmitter anokonyusa ukungxamiseka kunye Ubundlongondlongo.
Imeko yendalo esingqongileyo
Okusingqongileyo kunye ne amava zobomi nazo zidlala indima ephambili kuphuhliso lwe Ubundlongondlongo. Ezinye iimpembelelo ziquka:
- imfundo kunye nokukhuliswa: Imeko yentsapho enogonyamelo okanye engenamida ikhuthaza ukuba ndlongondlongo.
- Ukubonakaliswa kobundlobongela: Abantwana abakhulela kwindawo ezinobundlobongela obuphezulu bakholisa ukuba ndlongondlongo.
- Imidiya: Ukuboniswa rhoqo kumxholo wobundlobongela kumabonakude, imidlalo yevidiyo okanye inethiwekhi yoluntu kunokuchaphazela imbono yobundlobongela njengento eqhelekileyo.
Indlela ubundlobongela obukhula ngayo ebuntwaneni
Ngexesha lobuntwana, i Ubundlongondlongo Inokuthi yenzeke njengempendulo yendalo ekukhungathekeni kwaye ngokuqhelekileyo iyancipha ngophuhliso olufanelekileyo lwezakhono zentlalo kunye neemvakalelo. Ezinye izinto eziphambili kuphuhliso lwe Ubundlongondlongo bomntwana faka:
- Ukusilela kwizakhono zonxibelelwano: Xa abantwana bengakwazi ukuchaza iimvakalelo zabo ngamazwi, banokubhenela Ubundlongondlongo.
- Abantu abayimizekelo: Abantwana bafunda ngokujonga ukuziphatha kwabantu abadala. Ukuba babona izenzo zogonyamelo kwindawo abahlala kuyo, badla ngokufana nabo.
- Ukukhathazeka kunye noxinzelelo: Imekobume yentsapho engazinzanga, iingxaki zezoqoqosho okanye utshintsho olukhulu lunokwandisa Ubundlongondlongo.
Ukuthintelwa nokulawulwa kobundlobongela
Ulawulo lwe Ubundlongondlongo ibalulekile kwintlalontle yomntu kunye nentlalontle. Ezinye izicwangciso ezisebenzayo ziquka:
- Ukuzilawula kunye nokulawula iimvakalelo: Ubuchwephesha obunjengokucamngca okanye unyango lwe-cognitive-behavioral lunceda ukulawula iimpembelelo.
- Imfundo yeemvakalelo: Fundisa abantwana ukuba baqaphele kwaye baveze iimvakalelo zabo ngeendlela eziphilileyo.
- Iindawo ezilungileyo: Khuthaza iindawo ezingenabundlobongela kwaye ukhuthaze amaxabiso anje uvelwano kunye ntlonipho.
La Ubundlongondlongo Yinto entsonkothileyo enezizathu ezininzi kunye nokubonakaliswa. Ukuchonga imiba yabo enempembelelo kunye nokwamkela izicwangciso ezisebenzayo zokulawula kunokuncedisa ukunciphisa impembelelo yabo kuluntu. Imfundo, ulawulo lweemvakalelo kunye nendawo esikhulela kuyo idlala indima ebalulekileyo kwindlela esisabela ngayo kwiziganeko ezahlukeneyo zobomi.